مردم‌نگاری معناشناختی از الگوی فرهنگی «آبرو» معانی، مصادیق و کارکردها

شناخت فرهنگ و عناصر فرهنگی از عومل مهم شناخت رفتار‌ها، ذهنیت‌ها و روابط اجتماعی افراد است. هدف مقاله پیش رو، درک معانی گوناگون یک مفهوم فرهنگی مهم در ایران، «آبرو»، است. این مفهوم به دلیل کاربرد زیاد به کلیشه تبدیل شده و کمتر کسی از معنای دقیق آن آگاه است. با این حال، تأثیر آن در شکل‌دهی رفتار‌ها و روابط اجتماعی افراد در ایران فراوان است؛ از این‌رو، تحقیق درباره آن ضروری به نظر می‌رسد. در این مقاله معانی مختلف آبرو با استناد به اظهارات مردم و بعضی رفتار‌ها و روابط آنها که با مراجعه به این مفهوم توجیه می‌شود، ارائه شده است. برای این کار از روش تحقیق کیفی، به طور عام، و از مردم‌نگاری معناشناختی، به طور خاص، استفاده شده است. معانی مختلف مفهوم آبرو با مراجعه به کارکرد آن در مصادیق رفتاری، ملاحظه و سازماندهی شده‌ است. در نهایت، سه مقوله‌ اصلی این مفهوم با عناوین زیر به ‌دست آمده‌اند: الف: مقوله «حفظ آبرو» به معنای رعایت هنجار‌های اجتماعی و همگامی با عرف جامعه. ب: مقوله «کسب آبرو» به معنای کسب اعتبار و حیثیت اجتماعی و گرفتن تأیید و تصویب اجتماعی. ج: مقوله «آبرومندی» به معنای داشتن اصول اعتقادی محکم و پایبندی به اخلاقیات قوی در زندگی. این مقولات با ارائه مصادیق برگرفته از اظهارات مصاحبه‌شوندگان (اطلاع‌دهندگان) به نمایش گذاشته شده‌اند و هر کدام از معانی با مراجعه به چارچوب‌های نظری در جامعه‌شناسی، مورد بحث قرار گرفته‌اند. در بخش پایانی، در تجزیه و تحلیل یافته‌ها، به سایر استنباط‌های نظری، فرهنگی و اجتماعیِ مفهوم آبرو در ایران پرداخته شده است.